De (on)zin van beoordelingsgesprekken

Stefan Op de Woerd
Stefan Op de Woerd

Er zijn maar weinig mensen die uitkijken naar hun beoordelingsgesprek. Dat is ook niet zo vreemd. Mensen leggen nu eenmaal liever niet hun lot in handen van een ander, zeker niet als die ander hun baas is. Kan het ook anders? En wat is daarvoor nodig?

Jochem Aubel & Stefan Op de Woerd geven suggesties voor de beoordeling of functioneringsgesprek nieuwe stijl.

Eenrichtingsverkeer tijdens beoordelingsgesprek

In veel organisaties is het beoordelingsgesprek verbasterd tot ‘veroordelingsgesprek’. Het ‘handboek voor de beoordelingscyclus’ laat er dan ook geen misverstand over bestaan: het beoordelingsgesprek is eenrichtingsverkeer. 

Ofwel, in dit gesprek ben ik aan het woord, vertel ik wat ik van jou vind en mag jij alleen maar luisteren. Dat is toch niet meer van deze tijd?

Uit alle onderzoeken op dit gebied blijkt dan ook onomstotelijk dat beoordelingsgesprekken als stressvol worden ervaren, niet leiden tot betere prestaties en al helemaal niet tot hogere motivatie. 

Het voelt natuurlijk ook erg vreemd dat je het hele jaar goed samenwerkt met je leidinggevende en een open, gelijkwaardige relatie hebt, behalve tijdens het beoordelingsgesprek.

Waarom houden we deze gesprekken dan?

Waarom voert men beoordelingsgesprekken

Eigenlijk is het best logisch: we willen onze medewerkers ‘loon naar werken’ geven. Iemand die veel bijdraagt aan het succes van de organisatie, mag meer verdienen dan collega’s die minder bijdragen. 

Er valt dan ook veel voor te zeggen om deze bijdrage zo objectief mogelijk vast te stellen en op basis daarvan een eventuele loonsverhoging toe te kennen. Aan de manager om dit via het beoordelingsgesprek mede te delen aan zijn medewerkers.

Goed idee, zou je zeggen. Alleen jammer dat het zo niet werkt in de praktijk. Dat heeft verschillende oorzaken:

  1. We onthouden alleen de laatste paar maanden. Bij een beoordelingsgesprek in december weegt het laatste kwartaal dus veel zwaarder dan de bijdrage aan het begin van het jaar.
  2. Een oordeel zegt vaak meer over de beoordelaar dan over de beoordeelde.
  3. Veel organisaties sturen aan op een gemiddelde beoordeling voor zoveel mogelijk mensen. Lekker motiverend…
 
Afschaffen dan maar, die beoordelingsgesprekken?
Gemakkelijker keuzes maken in het beoordelen en belonen?
Download het gratis e-book 'Beoordelen en Belonen'.

Weg met het beoordelingsgesprek?

Dat is wat veel organisaties hebben gedaan de afgelopen jaren. En de meeste zijn daar inmiddels al weer van teruggekomen. Wat blijkt? Medewerkers houden niet van een beoordelingsgesprek, maar geen beoordelingsgesprek is nog erger. 

Mensen willen namelijk wel graag weten waar ze staan en worden onzeker als ze lange tijd geen feedback krijgen op hun functioneren. Gelukkig zijn er alternatieven voor een beoordelingsgesprek.

Van gesprek naar proces

Waarom zou je maar op 1 moment in het jaar stilstaan bij de bijdrage van jouw medewerkers aan de organisatie? Waarom is je leidinggevende de enige persoon die hen feedback geeft? En welke rol hebben zij zelf eigenlijk?

Functioneringsgesprek nieuwe stijl

De oplossing ligt in het vervangen van dat ene beladen beoordelingsgesprek door een continu gesprek over hoe jouw medewerkers bijdragen aan het succes van de organisatie. Een functioneringsgesprek nieuwe stijl dus. 

Niet alleen met hun leidinggevende, maar ook met collega’s, klanten en met zichzelf (reflectie). Dat geeft toch een veel reëler beeld? Dan weten ze echt waar ze staan en wat ze te doen hebben. 

En het mooie is dat die gesprekken er al lang zijn. Medewerkers hebben tenslotte al regelmatig gesprekken met hun leidinggevende en collega’s. Ze gaan alleen vaak niet over de doelen die ze hebben gesteld en hun persoonlijke ontwikkeling.

 
Gemakkelijker keuzes maken in het beoordelen en belonen?
Download het gratis e-book 'Beoordelen en Belonen'.

Geef richting aan de continue dialoog

Als organisatie kun je medewerkers en leidinggevenden helpen om de doelen top-of-mind te houden en hier het goede gesprek over te voeren. 

Hoe? Door hen regelmatig een update te sturen over hun doelen en de juiste vragen te stellen. Vragen die aanzetten tot reflectie, feedback en dialoog. Op die manier geef je namelijk op een positieve manier richting aan de gesprekken die mensen al met elkaar voeren.

Eigenaarschap bij de medewerker

De eerste stap is dat je medewerkers medeverantwoordelijk maakt voor het beoordelingsproces. Als je duidelijk maakt wat je hierbij van ze verwacht, kunnen ze namelijk prima zelf aan de slag. Geef daarbij aan welke deadlines er zijn voor het bepalen van de doelen, het verzamelen van feedback en opstellen van de beoordeling. 

Voeg daar eventueel een aantal kaders aan toe, zoals de minimale hoeveelheid feedback of de vragen waarop je een antwoord wilt. Afsluitend kun je medewerkers natuurlijk ondersteunen met de juiste tooling, zodat het heel makkelijk wordt om zelf de regie te pakken.

Moet kunnen toch? En dan maak je ook nog eens een heleboel leidinggevenden blij die voortaan veel minder tijd kwijt zijn aan beoordelingsgesprekken.

En de loonsverhoging dan?

Uiteindelijk wil je natuurlijk nog steeds je medewerkers belonen voor de bijdrage die zij leveren aan het succes van de organisatie. Nu zij echter al het hele jaar hierover in gesprek zijn, weten ze toch precies hoe ze ervoor staan? 

De ‘beoordeling’ is allang duidelijk, het is namelijk de resultante van de continue dialoog door het jaar heen. 

Wie moet die beoordeling dan doen? Dat maakt dus niet meer uit! Als het immers duidelijk is hoe iemand ervoor staat, kan iedereen de beoordeling doen. De leidinggevende? Niets mis mee. Het team? Kan ook. De medewerker zelf? Als je het aandurft.

Met een paar spelregels en een beetje vertrouwen in je medewerkers zet je al een grote stap naar een beoordeling nieuwe stijl waarbij de continue dialoog centraal staat.

Beoordeling nieuwe stijl

Als het aan ons ligt, wordt de klassieke beoordelingscyclus zo snel mogelijk vervangen door een continue dialoog over doelen en persoonlijke groei. Hiermee ondersteun je medewerkers om het beste uit zichzelf te halen en zo optimaal bij te dragen aan het succes van de organisatie.

Een formeel beoordelingsgesprek kan dan nog best bestaan, maar is de resultante van de continue dialoog door het jaar heen. Zodat er geen nare verrassingen ontstaan aan het einde van het jaar.

De continue dialoog in 7 stappen; ontdek hoe

Ben je klaar voor de beoordeling nieuwe stijl? In dit gratis e-book helpen we je om in 7 stappen naar een HR-cyclus te gaan waar de continue dialoog centraal staat. Veel succes!

Jochem Aubel en Stefan Op de Woerd zijn de oprichters van Dialog, verrassend simpele software voor een effectieve HR-cyclus gebaseerd op de continue dialoog. Benieuwd hoe Dialog medewerkers en leidinggevenden hierbij ondersteunt? Bekijk dan de videodemo.

Lees verder

Beoordelen en Belonen

Het e-book zit boordevol inspiratie, waardoor je gemakkelijker keuzes kunt maken als het om beoordelen en belonen gaat.

Download het gratis e-book nu!

Ontdek ons platform

Ontdek alle functies en ervaar zelf de voordelen.

Registreer nu voor de gratis klikbare demo!

Toolbox 'Vernieuw je HR-cyclus'

Ontvang de beste artikelen, e-books, tools en video’s over het vernieuwen van de HR-cyclus.

Download de gratis toolbox nu!

Deel dit artikel

Toolbox 'Vernieuw je HR-cyclus'